យល់ដឹង៖ ពិធីបុណ្យ៧ថ្ងៃ តាមទម្លាប់ជនជាតិខ្មែរយើង តែងតែប្រារព្ធ ធ្វើមិនសូវខាននោះទេ ពិសេសពេលក្រុមគ្រួសារណាមួយមានសមាជិក ណាម្នាក់ស្លាប់ គឺមិនសូវចៀសរួចពី ការប្រារព្ធធ្វើ បុណ្យ៧ថ្ងៃនេះឡើយ។យើងដឹងថា ព្រះពុទ្ធសាសនា មាននិយាយពី កម្មផលដែលបុគ្គល អ្នកស្លាប់តែងស្ពាយទៅដោយអំពើជាកុសល និងអកុសល ជាប់ជាមួយប្រៀប និងស្រមោលអន្ទោល តាមប្រាណអញ្ចឹង។
ដើម្បីស្គាល់ ចំណុចវប្បធម៌ ណាមួយច្បាស់លាស់ក្នុងសង្គមខ្មែរ វាទាមទារ ការសិក្សាជាក់លាក់ ហើយវារឹតតែ ពិបាកខ្លាំងទៅទៀតប្រសិនបើគេ ចង់ដឹងថា តើទម្លាប់ពិធីនេះ មានប្រភពមកពីណា? ជាក់ស្តែង ខ្មែរយើងតែងមានទម្លាប់ប្រារព្ធពិធី បុណ្យ៧ថ្ងៃនេះ សឹងគ្រប់កន្លែងទៅហើយ ដោយមានការបញ្ជាក់ ទាក់ទងនិងរឿងមាន សេចក្តីតំណាលមួយដូចតទៅនេះថា៖
កាលព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ បរមគ្រូគង់ ក្នុងវត្តជេតពនជាអារាមរបស់អនាថបណ្ឌិតសេដ្ឋី ថ្វាយព្រះអង្គ ក្នុងគ្រានោះមាន ភិក្ខុសង្ឃជាច្រើនដែលបានបួសក្នុងសាសនា តាមមាគ៌ាព្រះអង្គ។ ក្នុងនោះគឺ មានត្រកូលជាច្រើន មកបួសមានទាំងត្រកូលអ្នកក្រ អ្នកមាន សេដ្ឋីគហបតី គ្រប់ស្រទាប់វណ្ណះ ទាំងអស់ដែល លះបង់ផ្ទះចូលមកសាងផ្នួសបួស ជាបព្វជិត ក្នុងវត្តជេតពន្ធ ពោលគឺ ពួកគេទម្លាក់វណ្ណៈ ទាំងនោះចោលក្នុងនោះមានភិក្ខុ មួយអង្គព្រះ នាមតិស្សត្ថេរ ចេញពីត្រកូលក្រីក្រលំបាកតែមានសទ្ធាបួស ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា ដោយស្មោះពីចិត្ត។
លោកតែងតែ តូចចិត្តខ្លួនឯង ដែលកើតមកក្នុងត្រកូលក្រីក្រហើយ មិនមានស្បង់ចីវរថ្មី ដូចសង្ឃដទៃនោះ។ ក្នុងសម័យថ្ងៃមួយមានញាតិញោម អ្នកមានសទ្ធាជ្រះថ្លា ចំពោះព្រះរតនត្រ័យឃើញ ព្រះអង្គតិស្សត្ថេរប្រើចីវរចាស់គាត់ក៏បានជាវចីវរថ្មីមួយ សម្រាប់ប្រគេន ដល់ព្រះអង្គ។ និយាយពីភិក្ខុតិស្សត្ថេរក្រោយពីបាន ទទួលស្បង់ចីវរថ្មីហើយ លោកមានចិត្តត្រេកអរ រីករាយសប្បាយ ដោយគិតថារបស់ថ្មីដូចនេះ កុំអាលស្លៀកពាក់ ប្រើប្រាស់អីចាំពេលមាន ពិធីបុណ្យធំៗម្ដងទើបប្រើ។
ព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ ត្រាស់ថា សត្វលោកមិនអាចកំណត់អាយុខ្លួនឯងថា ត្រូវស្លាប់អាយុប៉ុណ្ណេះប៉ុណ្ណោះ បាននោះទេ វាមិនទៀងទាត់ទេដែលលោក សម្ដែងថា អនិច្ចំនេះឯង ភិក្ខុតិស្សត្ថេរក៏ដូចគ្នា ក្រោយពីព្រះអង្គបានទទួលចីវរថ្មី មិនទាន់បានប៉ុន្មានផង ស្រាប់តែសុគត បាត់ទៅបណ្ដាលឲ្យចិត្តភ្នកបានកើតជា សត្វចៃធំមួយ លើចីវរនោះទៅ។
និយាយពីពួកភិក្ខុ ទាំងឡាយដែលគង់ ក្នុងវត្តបាត់មិនឃើញអង្គតិស្សត្ថេរនោះ យូរថ្ងៃមាន ការឆ្ងល់បានទៅមើល កន្លែងលោកសិង ទើបដឹងថាភិក្ខុតិស្សត្ថេរនោះ បានសុគតបាត់ទៅហើយ ខណៈនោះភិក្ខុទាំងអស់ ឃើញចីវរនៅក្បែរនោះបម្រុងយកមកចែកគ្នា ប្រើប្រាស់ស្រាប់តែ ឃើញសត្វចៃមួយធំ កំពុងវារចុះ វារឡើងហាក់ដូចជាការពារមិនចង់ឲ្យ អ្នកណាយកចីវរនោះទេ ភិក្ខុទាំងឡាយមើលឃើញ ហេតុគួរឆ្ងល់យ៉ាងនោះទើបនាំគ្នាទៅចូលគាល់ ព្រះដ៏មានព្រះភាគ ដែលគង់ក្នុងវត្តជេតពន ពេលនោះព្រះអង្គបានត្រាស់សម្ដែង ព្រះធម៌ទេសនា ប្រារព្ធពីរឿងភិក្ខុតិស្សត្ថេរនោះ ប្រាប់ដល់ភិក្ខុទាំងឡាយថាម្នាលអ្នកទាំងឡាយ សត្វលោកទាំងអស់ នៅពេលជិតស្លាប់ កាលបើជននោះ រឭកយកអ្វីជាអារម្មណ៍ហើយអាចធ្វើឲ្យវិញ្ញាណជននោះ ទៅជាប់នឹងរបស់នោះ បានដូចយ៉ាង ភិក្ខុតិស្សត្ថេរអង្គនេះដែរដោយហេតុតែ ស្រលាញ់ពេញចិត្ត នឹងចីវររបស់ខ្លួនដែល មិនទាន់បានប្រើប្រាស់ផងស្រាប់តែសុគតទៅទើប បានកើតជា សត្វចៃមួយដូចដែល ភិក្ខុទាំងឡាយ បានឃើញនោះឯង។
យ៉ាងណាមិញ បើតាមមតិផ្សេងទៀត ក៏បានលើកឡើង ឲ្យដឹងផងដែរថាក្នុងគម្ពីរគោលនៃ ព្រះពុទ្ធសាសនាគឺ គម្ពីរព្រះត្រៃបិដកព្រះសម្មាសម្ពុទ្ធ ពុំបានបញ្ញត្តិថា គេត្រូវធ្វើបុណ្យខួប៧ថ្ងៃ, ៤៩ថ្ងៃ, ១០០ថ្ងៃ, ១ឆ្នាំ,៣ឆ្នាំ បន្ទាប់ពីមនុស្សស្លាប់ឡើយ។ ហេតុនេះ ទើបមាន ការលើកឡើងថា សង្គមខ្មែរអាច ទទួលឥទ្ធិពលនៃ ការរៀបចំពិធីនេះពីជនជាតិចិនដែល ចូលមករស់នៅ ទាក់ទងនឹងជនជាតិខ្មែរ។ តែក្នុងចំណុចលម្អិតការរៀបចំពីធីបែបខ្មែរ ខុសពីបែបចិន។ គេសង្កេតឃើញថា នាពេលបច្ចុប្បន្នប្រជាជនខ្មែរច្រើនតែ ធ្វើពិធីបុណ្យខួប ៧ថ្ងៃនិង ១០០ថ្ងៃជាគោលសំខាន់ហើយគេប្រារព្ធ ធ្វើបុណ្យខួបជាឆ្នាំ ដោយយោងតាម ពេលវេលា ឬធនធានផងដែរ៕
ប្រភព៖ Reality Cambodia..., 5000 Years